Cinsi yolla keçən infeksiyalar cinsi əlaqə zamanı insandan insana ötürülən infeksiyalara deyilir. Bunlar Cinsi yolla keçən xəstəliklər və ya veneroloji xəstəliklər də adlandırılır. Bilinən 20 yə yaxın cinsi yolla keçən infeksiyalar vardır. Bu infeksiyaların bir çoxu müalicə oluna bilir.
Ən çox rast gəlinən cinsi xəstəliklərin əlamətləri
Kişilərdə:
- Cinsi orqanda yanma və ya qaşınma
- Axıntı
- Çanaq ətrafında ağrı
- Penis, anus və ya ağızda yaralar, şişkinliklər
- Sidiyə çıxma zamanı ağrı
- Tez-tez sidiyə çıxma istəyi
Qadınlarda cinsi xəstəliklərin əlamətləri
- Cinsi nahiyədə yanma və ya qaşınma
- Cinsi nahiyədə axıntı və ya qoxu
- Çanaq ətrafındakı ağrı
- Cinsi nahiyədə anormal qanaxma
- Cinsi əlaqə zamanı ağrı
- Cinsi nahiyədə yaralar, şişkinliklər
- Sidiyə çıxma və ya bağırsaq hərəkətləri zamanı yanma və ağrı
- Tez -tez tualetə getmək istəyi
Asimptomatik Cinsi yolla keçən infeksiyalar
Bir çox cinsi infeksiyanın əlamətləri olmur. Simptomlar olmasa belə cinsi infeksiyası olan biri cinsi əlaqə zamanı infeksiyanı başqasına ötürə bilər . Bu səbəbdən bu infeksiyalara qarşı qorunmaq və mütəmadi olaraq yoxlanılmaq lazımdır. Əgər infeksiya varsa tez bir zamanda müalicə olunmaldır.
Cinsi yolla keçən infeksiyalar aşağıdakılardır:
- Chlamydia tr.
- Mycoplasma hom/gen
- Ureaplazma parvum/urealitikum
- Gardnerella vag.
- N.Gonorrhea
- Herpes II
- Treponema pallidium(Sifilis)
- İnsan papilloma virusu (HPV)
- CMV
- Trixomonas vaginalis
- HİV
Xlamidiya əlamərləri
Xlamidiya genital traktda olan bir infeksiyadır. Simptomlarının zəif və ya heç olmaması səbəbindən erkən mərhələdə aşkarlanması çətindir. Yoluxduqdan 1-3 həftə sonra əlamətlər ortaya çıxa bilər, yüngül gedişli ola və tez keçə bilər
Adətən rast gəlinən əlamətləri:
- Ağrılı sidiyə çıxma
- Qarın aşağı hissəsində ağrı
- Qadınlarda vaginal axıntı
- Kişilərdə penisdən axıntı
- Qadınlarda cinsi əlaqə zamanı ağrı
- Qadınlarda tsikl aralarında qanaxma
- Kişilərdə testis ağrısı
Müalicə olunmazsa, xlamidiya aşağıdakılara səbəb ola bilər:
- uretra, prostat və ya testis infeksiyaları
- pelvik iltihabi xəstəliyi
- sonsuzluq
Hamilə qadında müalicə edilməmiş xlamidiya varsa, doğuş zamanı körpəsinə ötürə bilər. Körpədə aşağıdakılara səbəb ola bilər:
- sətəlcəm
- göz infeksiyaları
- korluq
Qonoreya
Qonoreya, genital traktda olan bakterial infeksiyadır. Bakteriyalar ağızda, boğazda, gözlərdə və anusda da inkişaf edə bilər. İlk qonoreya simptomları adətən yoluxduqdan 10 gün sonra görünür. Lakin, bəzi insanlar əlamətlər meydana gəlməzdən bir neçə ay əvvəl yoluxa bilərlər.
Gonoreya əlamətləri və simptomları aşağıdakılardır
- Penisdən və ya vaginadan qatı, bulanıq və ya qanlı axıntı
- Sidiyə çıxma zamanı ağrı və ya yanma hissi
- Ağır menstrual qanaxma və ya menstural tsikl arasında qanaxma
- Testislərin ağrılı, şişkin olması
- Anal qaşınma
Gonoreya müalicə edilmədikdə aşağıdakılara səbəb ola bilər:
- uretra, prostat və ya testis infeksiyaları
- pelvik iltihabi xəstəliyi
- sonsuzluq
Doğuş zamanı anada olan gonoreya körpəyə keçməsi mümkündür. Bu zaman gonoreya körpədə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən bir çox həkim, hamilə qadınları potensial cinsi yolla keçən infeksiyalar üçün müayinə və müalicə almağa təşviq edir.
Trixomoniaz
Trichomoniaz, Trichomonas vaginalis adlanan mikroskopik bir hüceyrəli parazitin səbəb olduğu bir infeksiyadır. Bu orqanizm infeksiya ilə yoluxmuş olan biri ilə cinsi əlaqə zamanı yayılır.
Orqanizm adətən kişilərdə sidik yollarını yoluxdurur, lakin çox vaxt heç bir əlaməti olmur. Trichomoniasis adətən qadınlarda vaginaya yoluxur. Trichomoniasis simptomları meydana gəldiyi zaman yoluxmadan təxminən 5-28 gün keçmiş olur. Əlamətlər yüngül qıcıqlanmadan ağır iltihaba kimi müşahidə oluna bilər.
Əlamət və simptomlar
- Şəffaf, ağ, yaşılımtıl və ya sarımtıl vajinal axıntı
- Penisdən axıntı
- Ağır vaginal qoxu
- Vaginal qaşınma və ya qıcıqlanma
- Penisin içərisində qaşınma və ya qıcıqlanma
- Cinsi əlaqə zamanı ağrı
- Ağrılı sidiyə çıxma
Genital herpes
Genital herpes, dəridə və ya selikli qişalarda kiçik səpkilərlə orqanizmə daxil olan bir növ herpes simplex virusunun (HSV) səbəb olduğu yüksək yoluxucu bir infeksiyadır. HSV olan insanların çoxu heç vaxt yoluxduqlarını bilmirlər, çünki heç bir əlamət və ya simptomları olmur və ya əlamətlər o qədər mülayimdir ki, fərqinə varmırlar.
Simptomlar nəzərə çarpan olduqda, ilk infeksiya adətən ən pisidir. Bəzi insanlarda ikincili infeksiya inkişaf etmirr. Digərləri isə onilliklər ərzində təkrarlanan infeksiyaya sahib ola bilərlər.
Əlamətlər aşağıdakılar ola bilər.
- Genital və anal bölgələrdə və yaxınlıqda kiçik qırmızı qabarıqlıqlar, qabarcıqlar (vezikullar) və ya açıq yaralar (ülserlər)
- Genital bölgədə, qasıqda və budun daxili hissəsində ağrı və ya qaşınma
- Ülserlər sidiyə çıxmanı ağrılı edə bilər. İnfeksiya yox olana qədər genital bölgənizdə ağrı və həssaslıq da ola bilər. İlkin əlamətləq zamanı qripə bənzər əlamətlər ola bilər, məsələn baş ağrısı, əzələ ağrıları və hərarət, qasıq bölgəsindəki limfa düyünlərinin şişməsi.
- Bəzi hallarda, yaralar olmadıqda belə infeksiya aktiv və yoluxucu ola bilər.
İnsan papilloma virusu (HPV) infeksiyası və genital ziyillərin simptomları
HPV infeksiyası ən çox yayılmış cinsi yolla ötürülən infeksiya növlərindən biridir. HPV -nin bəzi formaları qadınları uşaqlıq boynu xərçəngi riskni artırır. Digər formalar genital ziyillərə səbəb olur. HPV adətən heç bir əlamət və ya simptom göstərmir. Genital ziyillərin əlamətləri və simptomları bunlardır:
- Genital bölgənizdə kiçik, ət rəngli və ya boz rəngli şişkinliklər
- Gül kələmi şəklini alan bir -birinə yaxın bir neçə ziyil
- Genital bölgənizdə qaşınma və ya narahatlıq
- Cinsi əlaqədə qanaxma
Adətən genital ziyillər heç bir əlamət vermir. Genital ziyillər 1 millimetr diametrə qədər kiçik ola bilər və ya böyük qruplarla çoxala bilər.
Hepatitlər
Hepatit A, hepatit B və hepatit C qaraciyərinizə təsir edən yoluxucu virus infeksiyalarıdır. Hepatit B və C bunlardan ən ciddiləridir, lakin hər biri qaraciyərinizin iltihablanmasına səbəb ola bilər.
Bəzi insanlarda heç bir əlamətə rast gəlinmir. Əlamətlər adətən yoluxmadan bir neçə həftə sonra ortaya çıxır. Və onlar:
- Yorğunluq
- Ürəkbulanma və qusma
- Qarın ağrısı və ya narahatlıq, xüsusilə qaraciyərinizin sağ tərəfində, alt qabırğalarınızın altında
- İştahsızlıq
- Hərarət
- Tünd sidik
- Əzələ və ya oynaq ağrısı
- Qaşıntı
- Dərinizin və gözlərinizin ağlarının sararması (sarılıq)
Sifilis
Sifilis bakterial infeksiyadır. Xəstəlik adətən cinsiyyət orqanlarını, dərini və selikli qişalara təsir edir, lakin beyin və ürək də daxil olmaqla bədənin bir çox hissəsini də əhatə edə bilər.
Sifilisin əlamət və simptomları üç mərhələdə baş verə bilər - birincili, ikincili və üçüncülü. Bəzi insanlar qan testlərinin bakteriyalar üçün pozitiv olduğu, lakin heç bir simptomun olmadığı gizli sifilis keçirə bilər.
Əvvəlcə infeksiya yerində yalnız kiçik, ağrısız \ yara (şankr), adətən cinsiyyət orqanları, rektum, dil və ya dodaqlar ola bilər. Xəstəlik ağırlaşdıqca simptomlar aşağıdakıları əhatə edə bilər.
- Ovuclar və ayaqlar da daxil olmaqla bədəninizin hər hansı bir yerində qırmızı və ya qırmızı-qəhvəyi rəngli qəpik yaralarla işarələnmiş səpki
- Hərarət
- Böyümüş limfa düyünləri
- Yorğunluq və qeyri -müəyyən bir narahatlıq hissi
- Ağrı
Müalicə edilmədikdə, sifilis bakteriyaları yayıla bilər və bu, ilkin infeksiyadan illər sonra ciddi daxili orqan zədələnməsinə və ölümünə səbəb olur.
Gec mərhələli sifilisin bəzi əlamət və simptomları bunlardır:
- Koordinasiya olmaması
- Yorğunluq
- İflic
- Korluq
- Demans
Sifilisli hamilə qadının bu xəstəliyi doğmamış körpəsinə ötürdüyü zaman ortaya çıxan anadangəlmə sifilis də vardır. Anadangəlmə sifilislu uşaqda əlillik ola bilər, hətta həyatı üçün təhlükə yarada bilər, buna görə sifilisli hamilə qadınların müalicəsi vacibdir.
QİÇV-HİV
HİV, insan immun çatışmazlığı virusu ilə yoluxmuş bir xəstəlikdir. HİV, orqanizmin xəstəliyə səbəb olan viruslarla, bakteriyalarla və göbələklərlə mübarizə aparmasına mane olur və bu, xroniki, həyati təhlükəli bir xəstəlik olan QİÇS-ə səbəb ola bilər.
HİV -ə ilk yoluxduqda heç bir simptomunuz olmaya bilər. Bəzi insanlar adətən yoluxduqdan iki - altı həftə sonra qripə bənzər əlamətlər keçirir,. HİV -ə yoluxduğunuzu bildiyiniz yeganə yol testdən keçməkdir.
Erkən əlamətlər və simptomlar
HİV -in erkən əlamətləri və simptomları adətən bir həftədən bir aya qədər yox olur və tez -tez başqa bir viral infeksiyaya bənzəyir. Bu dövrdə çox yoluxucu olursunuz. HİV infeksiyasının daha davamlı və ya şiddətli simptomları ilkin infeksiyadan sonra 10 il və ya daha çox müddətdə görülməyə bilər. Erkən mərhələdə HİV simptomları ola bilər:
- Hərarət
- Baş ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Limfa vəzilərinin şişməsi
- Səpkilər
- Yorğunluq
Virus immun hüceyrələrdə çoxalmağa və onları məhv etməyə davam edərkən, yüngül infeksiyalar və ya xroniki əlamət və simptomlar yarana bilər:
- Limfa düyünlərinin şişməsi - tez -tez HİV infeksiyasının ilk əlamətlərindən biridir
- İshal
- Çəki itirmək
- Hərarət
- Nəfəs darlığı və öskürək
HİV infeksiyasının gecikmiş mərhələsi
Gec mərhələli HİV infeksiyasının əlamət və simptomlarına aşağıdakılar daxildir:
- Davamlı, səbəbsiz yorğunluq
- Gecə tərləmələri
- Bir neçə həftə ərzində titrəmə və ya 38.4 C -dən yuxarı qızdırma
- Üç aydan çox müddət ərzində limfa düyünlərinin şişməsi
- Xroniki ishal
- Davamlı baş ağrısı